Chuyển đổi số không phải là một thuật ngữ xa lạ, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp ngày nay. Về cơ bản, nó là quá trình doanh nghiệp sử dụng công nghệ để thay đổi cách thức hoạt động, từ việc tối ưu hóa quy trình nội bộ, cải thiện trải nghiệm khách hàng, cho đến việc tạo ra các mô hình kinh doanh hoàn toàn mới. Tuy nhiên, câu chuyện không đơn giản chỉ là lắp đặt một vài phần mềm mới. Nó là một cuộc cách mạng toàn diện. Để giúp doanh nghiệp dễ hình dung và thực hiện, người ta thường phân chia quá trình này thành 3 cấp độ chuyển đổi số.
Việc phân chia thành các cấp độ giúp doanh nghiệp có một lộ trình rõ ràng, bắt đầu từ những thay đổi đơn giản, dễ thực hiện và dần dần tiến tới những thay đổi lớn hơn, phức tạp hơn. Cùng MP Transformation tìm hiểu chi tiết về 3 cấp độ chuyển đổi số giúp doanh nghiệp dẫn đầu xu thế qua bài viết sau!
Chuyển đổi số trong doanh nghiệp là gì?
Chuyển đổi số là quá trình doanh nghiệp chuyển đổi từ cách làm việc truyền thống sang mô hình hiện đại hơn bằng việc ứng dụng công nghệ tiên tiến như dữ liệu lớn (Big Data), internet vạn vật (IoT) hay điện toán đám mây. Quá trình này không chỉ cải thiện phương thức điều hành và quy trình làm việc mà còn tạo nên những thay đổi lớn trong văn hóa và cách vận hành.

3 cấp độ chuyển đổi số cho doanh nghiệp
Cấp độ Số hóa (Digitization)
Số hóa là bước khởi đầu quan trọng trong hành trình chuyển đổi số. Ở giai đoạn này, doanh nghiệp sẽ tập trung chuyển đổi dữ liệu từ dạng vật lý sang dạng kỹ thuật số, ví dụ như scan tài liệu, hình ảnh, thông tin từ giấy tờ sang các định dạng số như PDF, Excel, Word. Đây mới chỉ là thay đổi cách lưu trữ dữ liệu, chưa tác động đến phương thức vận hành hay hoạt động tổng thể của doanh nghiệp.
Ví dụ điển hình về số hoá trong doanh nghiệp để bạn tham khảo:
- Lưu trữ tài liệu: Scan hợp đồng, hóa đơn, các chứng từ giấy thành file PDF hay Word để quản lý trên máy tính thay vì phải lưu trong tủ hồ sơ.
- Quản lý nhân sự: Chuyển hồ sơ nhân viên, bảng chấm công từ giấy sang file Excel hay phần mềm quản lý nhân sự.
- Kế toán – tài chính: Lưu trữ báo cáo tài chính, sổ sách kế toán dưới dạng kỹ thuật số thay vì sổ tay truyền thống.
- Kho vận – hàng hóa: Nhập dữ liệu tồn kho, phiếu xuất nhập kho trên hệ thống phần mềm thay cho ghi chép thủ công.
- Truyền thông – marketing: Lưu trữ hình ảnh, video, catalogue sản phẩm dưới dạng file kỹ thuật số thay cho tài liệu in ấn.
Cấp độ Chuyển đổi hóa (Digitalization)
Ở cấp độ này, doanh nghiệp bắt đầu áp dụng công nghệ để tự động hóa các quy trình làm việc và cải thiện hiệu suất. Đây là giai đoạn mà công nghệ được tích hợp vào quy trình hoạt động, giúp doanh nghiệp vận hành hiệu quả hơn, trải nghiệm khách hàng nhưng vẫn chưa thay đổi cấu trúc kinh doanh cốt lõi.
Sự khác biệt chính giữa cấp độ số hóa và chuyển đổi số hóa là ở việc chuyển đổi số hóa gồm cải thiện quy trình và tái đào tạo nhân sự để áp dụng các công cụ số mới.
Một số ví dụ thực tế:
- Ngân hàng: Triển khai Internet Banking, Mobile Banking thay cho việc khách hàng phải đến quầy giao dịch.
- Bán lẻ: Sử dụng phần mềm quản lý bán hàng (POS) để tự động cập nhật tồn kho, in hóa đơn điện tử, theo dõi doanh thu thay cho ghi chép, tổng hợp dữ liệu thủ công.
- Nhân sự: Ứng dụng phần mềm HRM để quản lý chấm công bằng vân tay, app điện thoại thay vì bảng Excel.
- Kế toán – tài chính: Thay vì nhập liệu và tính toán thủ công, sử dụng phần mềm kế toán online để tự động tổng hợp, phân tích báo cáo.
- Sản xuất: Ứng dụng hệ thống ERP để kết nối các bộ phận như mua hàng, sản xuất, kho vận giúp tối ưu quy trình làm việc.
Cấp độ Chuyển đổi số (Digital Transformation)
Chuyển đổi số toàn diện là quá trình thay đổi về tư duy, tầm nhìn, văn hóa và cách thức tổ chức hoạt động kinh doanh. Ở giai đoạn này, doanh nghiệp đổi mới hoàn toàn mô hình kinh doanh, lấy khách hàng làm trung tâm và khai thác dữ liệu để đưa ra quyết định chiến lược. Đây là cấp độ cao nhất trong hành trình chuyển đổi số, mang lại sự đổi mới sáng tạo, xây dựng lợi thế cạnh tranh bền vững và khả năng thích nghi trước mọi biến động của thị trường.
Các ví dụ về chuyển đổi số toàn diện:
- Bán lẻ: Amazon từ cửa hàng sách trực tuyến đã phát triển thành hệ sinh thái thương mại điện tử, logistics, điện toán đám mây (AWS) nhờ dữ liệu khách hàng và công nghệ AI.
- Ngân hàng: Nhiều ngân hàng tại Việt Nam triển khai mô hình ngân hàng số hoàn toàn (digital bank) như Timo, Cake…, nơi mở tài khoản, giao dịch, tiết kiệm và vay vốn 100% trực tuyến.
- Vận tải: Grab không chỉ cung cấp dịch vụ gọi xe, mà còn mở rộng sang thanh toán điện tử, giao đồ ăn, mua sắm, phục vụ toàn diện nhu cầu khách hàng.
- Sản xuất: Các tập đoàn lớn ứng dụng Smart Factory – nhà máy thông minh với AI, IoT và dữ liệu lớn để tự động hóa sản xuất, tối ưu năng lượng, giảm chi phí vận hành và tăng chất lượng sản phẩm.
- Giáo dục: Các trường đại học đã áp dụng mô hình đào tạo trực tuyến tích hợp AI phân tích dữ liệu học tập để cá nhân hóa chương trình cho từng sinh viên.
>>>Xem thêm bài viết có liên quan:
Làm thế nào để áp dụng 3 cấp độ chuyển đổi số vào doanh nghiệp?
Việc áp dụng ba cấp độ chuyển đổi số vào doanh nghiệp là một quá trình có hệ thống, không phải là một bước đi ngẫu hứng. Dưới đây là ba bước cơ bản bạn có thể tham khảo để bắt đầu hành trình này.
Bước 1: Đánh giá hiện trạng và xác định mục tiêu
Để bắt đầu bất cứ cuộc hành trình nào, bạn cần biết mình đang ở đâu. Trong bối cảnh chuyển đổi số, bạn cần nhìn nhận một cách trung thực về tình hình hiện tại của doanh nghiệp. Hãy phân tích các quy trình làm việc hiện có, từ bán hàng, marketing đến sản xuất. Bạn hãy tự hỏi: “Quy trình nào đang làm chậm chúng ta?”, “Khâu nào đang tiêu tốn nhiều chi phí nhất?”. Từ đó, bạn sẽ xác định được những điểm mạnh để phát huy và điểm yếu để cải thiện.
Bước 2: Lựa chọn công nghệ và đối tác phù hợp
Sau khi có mục tiêu rõ ràng, việc tiếp theo là tìm kiếm công cụ và người đồng hành phù hợp. Thị trường hiện nay có vô số nền tảng và phần mềm như CRM (quản lý quan hệ khách hàng), ERP (hoạch định nguồn lực doanh nghiệp), các công nghệ Big Data hay AI (trí tuệ nhân tạo). Mỗi công nghệ đều có những ưu điểm riêng, quan trọng là bạn phải chọn đúng thứ phù hợp với quy mô và đặc thù ngành nghề của doanh nghiệp. Một mẹo nhỏ là đừng ham những giải pháp quá lớn hay quá phức tạp nếu bạn mới bắt đầu.
Cũng giống như khi bạn xây nhà, bạn cần một kiến trúc sư và đội ngũ thi công chuyên nghiệp. Hợp tác với các đơn vị tư vấn và cung cấp giải pháp chuyển đổi số uy tín sẽ giúp bạn có được một lộ trình tối ưu và tránh những sai lầm không đáng có.
Bước 3: Đào tạo và thay đổi văn hóa doanh nghiệp
Công nghệ chỉ là một phần của câu chuyện. Yếu tố con người mới là chìa khóa then chốt cho sự thành công của chuyển đổi số. Mọi sự thay đổi đều cần sự chấp nhận và tham gia của tất cả mọi người. Do đó, bạn cần tổ chức các buổi đào tạo để nhân viên làm quen và thành thạo các công cụ mới.
Tuy nhiên, việc quan trọng hơn là thay đổi văn hóa doanh nghiệp. Hãy khuyến khích một tư duy cởi mở, sẵn sàng học hỏi và chấp nhận cái mới. Khi nhân viên hiểu được lợi ích của chuyển đổi số không chỉ cho công ty mà còn cho chính họ, họ sẽ chủ động hơn trong việc thích nghi và ứng dụng công nghệ, từ đó tạo nên một sức mạnh tổng hợp để doanh nghiệp phát triển bền vững.
Lời kết
Chuyển đổi số không phải là một đích đến mà là một hành trình. Hành trình này có ba cấp độ: từ số hóa tài liệu, đến số hóa quy trình và cuối cùng là chuyển đổi mô hình kinh doanh. Bắt đầu từ cấp độ thấp nhất, doanh nghiệp có thể từng bước làm quen với công nghệ, tối ưu hóa quy trình nội bộ, và dần dần kiến tạo những giá trị mới, tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trên thị trường.
Việc bắt đầu hành trình này ngay hôm nay là vô cùng quan trọng. Thế giới kinh doanh thay đổi từng ngày, và nếu bạn không thay đổi, bạn sẽ bị bỏ lại phía sau. Chuyển đổi số không chỉ giúp doanh nghiệp tồn tại, mà còn giúp doanh nghiệp phát triển vượt bậc. Đó là cách bạn mở rộng thị trường, tối ưu hóa chi phí, và xây dựng mối quan hệ bền chặt với khách hàng.